Bảng chữ cái tiếng Việt trong chương trình tiểu học – đôi điều bàn luận.
Bảng chữ cái tiếng Việt trong chương trình tiểu học – đôi điều bàn luận.
Bài điều tra và nghiên cứu khoa học này để tất cả chúng ta biết sự bàn luận về bảng chữ cái tiếng Việt lúc bấy giờ như thế nào ? Cho tới nay nhiều lỗi về phát âm trên nhiều phương tiện đi lại tiếp thị quảng cáo bắt nguồn từ lỗi chưa rõ bảng chữ cái. Ngay giáo viên tiểu học đôi lúc cũng do dự khi giảng dạy .
Tác giả với TS. Hồ Quốc Hùng và PGS. TS. Hoàng Thị Huế ngày 28/12/2016.
Chúng tôi xin chia sẻ nguyên văn báo cáo khoa học của ThS. Nguyễn Tiến Dũng* công bố ngày 9/1/2015 trên trang điện tử của Trường Cao đẳng Sư phạm Gia Lai để các bạn cùng bàn luận tiếp.
MẤY VẤN ĐỀ VỀ BẢNG CHỮ CÁI TIẾNG VIỆT TRONG CHƯƠNG TRÌNH TIỂU HỌC
TÓM TẮT
Hiện nay việc sử dụng Bảng chữ cái tiếng Việt ( BCCTV ) chưa thống nhất và tùy tiện. Đó là sự không thống nhất về số lượng chữ cái, tùy tiện trong cách gọi tên âm, tên chữ cái tiếng Việt ( TV ). Thực trạng này ảnh hưởng tác động thâm thúy đến việc dạy TV ở tiểu học ( TH ) lúc bấy giờ và việc sử dụng TV sau này của học viên. Cần thiết phải có sự kiểm soát và điều chỉnh kịp thời .
1. Mở đầu:
BCCTV có một vai trò rất là quan trọng trong việc sử dụng tiếng Việt ( TV ), nhất là việc dạy học TV ở trường đại trà phổ thông và sư phạm. Qua quy trình giảng dạy ở trường cao đẳng sư phạm và nghiên cứu và điều tra sách giáo khoa ( SGK ) bậc TH, chúng tôi đã phát hiện nhiều điều chưa ổn về BCCTV, thiết yếu phải đưa ra trao đổi, luận bàn .
2. Nội dung:
2.1. Chưa thống nhất về số lượng chữ cái
SGK, sách giáo viên ( SGV ) TV 1 và hầu hết sách tập viết lớp 1, 2, 3, đều sử dụng bộ chữ cái theo Quyết định số 31/2002 / QĐ-BGD và ĐT ngày 14 tháng 6 năm 2002 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục đào tạo và đào tạo và giảng dạy ( GD&ĐT ) với 29 chữ cái ( a, ă, â, b, c, d, đ, e, ê, g, h, i, k, l, m, n, o, ô, ơ, p, q, r, s, t, u, ư, v, x, y ). Các ứng dụng học vần, tập viết bậc tiểu học những ứng dụng học vần, tập viết bậc tiểu học được soạn thảo từ năm 2002 đến nay cũng sử dụng 29 chữ cái như trên. Chẳng hạn như những băng đĩa tập huấn thay SGK theo Chương trình 2000 của Bộ GD và ĐT, những ứng dụng tương hỗ học tập của School @ net – Công ty Công nghệ Tin học Nhà trường, … Nhìn chung, SGV TV1 đã đưa ra cách gọi tên âm và tên chữ cái rõ ràng và dễ gật đầu : tên âm, tên chữ cái, cách đọc 03 âm c, k, q và những nét cơ bản để viết TV [ 2, tr. 12 ] .
Gần đây có quan điểm đưa 04 chữ cái F, J, W, Z vào BCCTV để “ sử dụng font chữ tiếng Việt trên máy tính trong mạng lưới hệ thống giáo dục quốc dân ”, nâng lên thành 33 chữ cái [ 1 ]. Người đề xuất kiến nghị đưa thêm 04 chữ cái trên vào BCCTV cho rằng sẽ làm đa dạng chủng loại BCCTV, khắc phục những lỗi không đáng có của TV lúc bấy giờ trên máy tính và góp thêm phần cho TV hòa nhập quốc tế. Tuy nhiên quan điểm này chưa được Bộ GD và ĐT đồng ý chấp thuận và có nhiều quan điểm trái chiều .
PGS. TS. Phạm Văn Tình ( Viện Từ điển học và Bách khoa thư Nước Ta ) cho rằng : Từ điển TV đã sử dụng 33 chữ cái từ lâu, những nhà biên soạn Từ điển TV đã bổ trợ bốn chữ cái F, J, W, Z vào bảng chữ cái TV, nâng số ký tự tra cứu thành 33 ( đơn cử là từ năm 1988, khi công bố cuốn Từ điển TV của Viện Ngôn ngữ học do GS Hoàng Phê chủ biên ). Cũng theo PGS.TS.Phạm Văn Tình “ giải pháp này nhằm mục đích giúp việc phiên âm, chuyển tự 1 số ít từ mượn của quốc tế hoặc viết nguyên dạng những thuật ngữ khoa học có đặc thù quốc tế. ” [ 7 ]
Khác với ý kiến trên, PGS.TS. Phạm Mạnh Hùng (ĐHSP TP.HCM) có quan điểm: “Nên giữ nguyên bảng chữ cái tiếng Việt”. Vì việc bổ sung 4 kí tự trên sẽ có những điểm bất lợi như: Làm cho bảng chữ cái TV không phản ánh đúng đặc trưng của ngữ âm TV và trở nên phức tạp hơn,… [7]
Trong khi đó Bộ GD và ĐT không có quan điểm chỉ huy về yếu tố này. Công văn ngày 10/8/2011 gửi những cơ quan thông tấn, báo chí truyền thông có nội dung sau : “ Việc đề xuất kiến nghị “ Thêm ký tự F, J, W, Z cho bảng chữ cái tiếng Việt ” chỉ là quan điểm cá thể 1 số ít cán bộ nghiên cứu và điều tra của Cục Công nghệ thông tin. Các quan điểm này chưa được đưa ra luận bàn trong ban soạn thảo, càng không phải là chủ trương, quan điểm của Bộ GD-ĐT. ” [ 7 ]
Đáng quan tâm là giáo trình Tiếng Việt thực hành thực tế ( TVTH ), tài liệu giảng dạy giáo viên ( GV ) TH trình độ cao đẳng và ĐH sư phạm lại có nội dung khác. Chủ đề 3 ( tên là Rèn luyện kĩ năng viết tiếng Việt ) của giáo trình này có đoạn viết : “ Để ghi âm tiếng Việt, chữ quốc ngữ đã sử dụng 29 chữ cái ( a, ă, â, b, c, d, đ, e, ê, g, h, i, k, l, m, n, o, ô, ơ, p, q, r, s, t, u, ư, v, x, y ), 10 tổng hợp chữ cái ghi phụ âm ( ch, gh, gi, kh, ng, ngh, nh, ph, th, tr ) ” [ 4, tr. 95 ]. Tài liệu này còn ghi rõ : “ Số lượng những con chữ, thứ tự của những con chữ và tổng hợp những con chữ trong bảng chữ cái được dạy ở tiểu học như sau ” và tài liệu ghi rõ 33 chữ cái trong bảng tổng hợp đánh số từ 1 đến 39. [ 4, tr. 95-96 ]
Các số liệu trên cho thấy ngay trong ngành giáo dục và mạng lưới hệ thống SGK, giáo trình đã không thống nhất về số lượng và tên gọi âm và chữ cái trong BCCTV. Theo người viết bài này, khái niệm “ tổng hợp chữ cái ” được giáo trình TVTH nêu ra là không khoa học và không trong thực tiễn. Vì từ trước đến nay không ai sử dụng cái gọi là “ tổng hợp chữ cái ” nêu trên trong BCCTV. Mở rộng thêm, khi tìm hiểu và khám phá những bộ chữ cái của những ngôn từ khác sử dụng bộ chữ cái La tinh như Anh, Pháp, … cũng không có ngôn từ nào gọi là “ tổng hợp chữ cái ”. Thực ra đó là những phụ âm đầu có hai chữ cái trong TV gồm : ch, gh, gi, kh, ng, ngh, nh, ph, th, tr. Người viết bài này đem khái niệm “ tổng hợp chữ cái ” của giáo trình trên trao đổi với những đồng nghiệp của 1 số ít trường cao đẳng sư phạm trong toàn nước thì nhiều quan điểm phản hồi cho là khó gật đầu và cũng không chấp nhập số lượng chữ cái TV là 33 .
Để chứng minh và khẳng định thêm quan điểm của mình, người viết trực tiếp gặp và phỏng vấn chính tác giả của giáo trình TVTH là TS.Nguyễn Quang Ninh nhưng TS. Ninh cũng không có câu vấn đáp dứt khoát. Như vậy yếu tố về số lượng chữ cái 29 hay 39 chữ cái được ghi trong giáo trình trên chưa chấm hết. Trong khi đó giáo trình TVTH được xem là giáo trình chính thức trong chương trình đào tạo và giảng dạy GVTH trong những trường cao đẳng, ĐH lúc bấy giờ. Nội dung này của giáo trình thực sự gây lúng túng không chỉ cho GV những trường đại trà phổ thông mà còn cho GV dạy những trường sư phạm .
2.2. Loạn về cách đọc
SGK và chương trình TV ở TH lúc bấy giờ là 29 chữ cái và âm. Tuy nhiên mỗi tài liệu có một cách đọc khác nhau. Sách giáo viên ( SGV ) TV1, tập 1 phân biệt cách đọc tên chữ cái và tên âm của chữ cái. Cụ thể : Tên của 29 chữ cái là : a ( a ), ă ( á ), â ( ớ ), b ( bê ), c ( xê ), d ( dê ), đ ( đê ), e ( e ), ê ( ê ), g ( giê ), h ( hát ), i ( i ngắn ), k ( ca ), l ( e-lờ ), m ( em-mờ ), n ( en-nờ ), o ( o ), ô ( ô ), ơ ( ơ ), p ( pê ), q ( quy hoặc cu ), r ( e-rờ ), s ( ét-sì ), t ( tê ), u ( u ), ư ( ư ), v ( vê ), x ( ích-xì ), y ( i dài ) ; Tên những âm là : a ( a ), ă ( á – a ngắn ), â ( ớ – ơ ngắn ), b ( bờ ), c ( cờ ), d ( dờ ), đ ( đờ ), e ( e ), ê ( ê ), g ( gờ ), h ( hờ ), i ( i ), k ( cờ ), l ( lờ ), m ( mờ ), n ( nờ ), o ( o ), ô ( ô ), ơ ( ơ ), p ( pờ ), q ( cờ ), r ( rờ ), s ( sờ ), t ( tờ ), u ( u ), ư ( ư ), v ( vờ ), x ( xờ ), y ( i ). Trong cách đọc những âm, tài liệu này phân biệt rõ 03 âm [ k ] ( đọc là cờ ) gồm những chữ cái c, k, q trong đánh vần. [ 2, tr. 12 ] * *
Hiện nay ở những trường TH không dạy tên chữ cái cho HS. Khi dạy học vần, hầu hết GV gọi những chữ cái là a, bờ, cờ, dờ, đờ, … tức là tên âm chứ không phải tên chữ cái. GV chỉ chăm sóc đến việc dạy những âm cho HS đánh vần chứ chưa chăm sóc đến việc dạy tên chữ cái trong bộ chữ cái TV. Trong một cuộc tìm hiểu của người viết theo phiếu thăm dò vào tháng 3 năm 2013, có hơn 200 / 900 GVTH trong tỉnh Gia Lai nhầm lẫn trong cách gọi tên âm và tên 29 chữ cái TV .
Xét về nhu yếu thì cách dạy này chưa đủ chuẩn kiến thức và kỹ năng TV ở trường TH, tức là dạy những âm phải gắn liền với dạy tên của từng chữ cái. Nội dung SGK và SGV TV1 ghi rất đơn cử và rõ ràng về việc dạy âm và chữ cái TV. Cụ thể là 6 bài tiên phong SGK TV1 là dạy kiểu bài “ Làm quen với chữ cái ” [ 5, tr. 4-15 ]. Sau đó đến bài 28 củng cố lại bộ chữ cái TV bằng bài học kinh nghiệm “ Chữ thường – Chữ hoa ” [ 5, tr. 58 ]. Việc dạy bảng chữ cái TV còn lê dài đến 02 tuần đầu của chương trình lớp 2 trong phân môn Chính tả ( Tuần thứ nhất : Bảng chữ cái ; Tuần thứ hai : Ôn bảng chữ cái ). [ 6, tr. 6, 11 ]
Việc chỉ chú trọng đến những âm để ghép âm hoặc đánh vần đã dẫn đến trường hợp GV gọi tên âm, tên chữ cái một cách tùy tiện. Ví dụ ngữ âm “ ng ” đọc là “ ngờ đơn ”, “ ngh ” đọc là “ ngờ kép ” ; hoặc “ g ” đọc là “ gờ đơn ” và “ gh ” đọc là “ gờ kép ”, … Việc đọc tùy tiện này là do GV không biết đặc thù ngữ pháp TV, không lí giải tại sao một âm mà có nhiều cách viết như vậy .
Trong khi cách đọc tên âm, tên chữ cái ở trường TH vẫn chưa đúng thì giáo trình dạy ở trường sư phạm cũng chưa thống nhất. Cụ thể là giáo trình TVTH như đã nêu đưa thêm 10 “ tổng hợp chữ cái ” vào bảng chữ TV thành 39 “ chữ cái và tổ chợp chữ cái ”. Cách làm này rất gượng ép và gây thêm nhiều rắc rối cho việc dạy bảng chữ cái cho học viên ( HS ) TH. Các tác giả của giáo trình TVTH tự đặt tên cho những phụ âm là “ tổng hợp chữ ” cái rồi gán vào BCCTV làm cho người học và người dạy hết lúng túng. Người dạy không hề phân biệt đâu là phụ âm, đâu là chữ cái .
Trong khi đó, những sách tìm hiểu thêm và những ứng dụng dạy TV trên thị trường cũng có nhiều cách đọc khác nhau rất là tùy tiện. Ví dụ như ứng dụng Bé yêu tập viết, Gugu học TV, Học vần TV … của Nhóm tăng trưởng ứng dụng sinh viên có nhiều cách đọc, cách gọi chữ cái TV. Lúc đọc chữ cái theo tên a, bê, xê, dê, đê, lúc đọc chức cái theo âm a, bờ cờ, dờ, đờ … Lúc đọc b là bê, lúc khác lại là bờ. Ngoài ra, nhiều bộ đồ chơi vui học chữ cái TV lại xếp thứ tự những chữ cái không đúng. Ví dụ chữ ê trước chữ e, chữ ư trước chữ u …
3. Kết luận:
3.1. Việc chưa thống nhất về số lượng và tên gọi của BCCTV là có thực và là vấn đề bức xúc trong vấn đề dạy học, sử dụng TV hiện nay. Trước mắt nó sẽ tạo ra sự lộn xộn, không thống nhất trong việc đánh vần, gọi tên chữ cái, tên âm trong việc dạy TV ở bậc mầm non, tiểu học và những bậc học tiếp theo. Nếu không kịp thời chấn chỉnh sẽ có nhiều thế hệ học sinh sau này mù mờ về tên gọi và cách đọc chữ cái TV.
3.2. Thiết nghĩ Bộ GD và ĐT nên thanh tra rà soát lại những SGK, giáo trình hiện hành để thống nhất số lượng và cách gọi tên con chữ, tên âm trong BCCTV. Bên cạnh đó, Bộ GD và ĐT cũng cần quản lí ngặt nghèo những cơ sở sản xuất dụng cụ, ứng dụng Giao hàng dạy và học TV, nhất là ứng dụng, dụng cụ ship hàng những môn học tương quan mật thiết đến bộ chữ cái như học vần, tập viết ở bậc TH, làm quen với chữ cái ở bậc mần nin thiếu nhi. Trước mắt những trường TH kiểm soát và chấn chỉnh ngay việc đọc sai, đọc tùy tiện tên âm, tên chữ cái TV .
ThS. Nguyễn Tiến Dũng
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Hường ( 2011 ), “ Có cần thêm F J, W, Z trong bảng chữ cái tiếng Việt ”, Báo Vietnamnet, ngày 11/8/2011 .
2. Đặng Thị Lanh ( chủ biên, 2002 ), Sách giáo viên Tiếng Việt 1, Tập 1, NXB Giáo dục đào tạo .
3. Lê Phương Nga, Đặng Kim Nga ( 2007 ), Phương pháp dạy học Tiếng Việt, Tài liệu giảng dạy GVTH trình độ CĐ và ĐHSP, NXB Giáo dục đào tạo – NXB ĐHSP .
4. Nguyễn Quang Ninh ( chủ biên, 2007 ), Tiếng Việt thực hành thực tế, Tài liệu huấn luyện và đào tạo GVTH trình độ CĐ và ĐHSP, NXB Giáo dục đào tạo – NXB ĐHSP .
5. Nguyễn Minh Thuyết ( chủ biên, 2013 ), Tiếng Việt 1, Tập 1, NXB Giáo dục đào tạo .
6. Nguyễn Minh Thuyết ( chủ biên, 2013 ), Tiếng Việt 2, Tập 1, NXB Giáo dục đào tạo .
7. Nhiều tác giả, “ Thêm ký tự F, J, W, Z trong bảng chữ cái tiếng Việt ”, Báo Tuổi trẻ ngày 09/8/2011 .
Chú thích của BigSchool:
* Tác giả Nguyễn Tiến Dũng bảo vệ thành công xuất sắc luận án Tiến sĩ ngày 28/12/2016 .
TS. Nguyễn Tiến Dũng – 9/11/2016.
Tác giả với sinh viên năm thứ 2, Khoa GDTH, CĐSP Gia Lai.
* * Theo thầy Trần Mạnh Hưởng, nguyên nhân viên Vụ Giáo dục đào tạo Tiểu học, Bộ GD-ĐT thì tên chữ ” q ” nay đã thống nhất cách đọc là ” quy “, chứ không đọc ” cu ” như bảng dưới đây .
Bảng chữ cái, tên và ghi âm – Ảnh: Thầy Trần Mạnh Hưởng chụp.
Bảng nguyên âm. phụ âm viết bởi 2-3 chữ cái – Ảnh: Thầy Trần Mạnh Hưởng chụp.
Mẫu chữ viết hoa, viết thường và chữ số của School@net.
BigSchool: Rất mong nhận được ý kiến trao đổi của các thầy cô cùng các chuyên gia giáo dục và các nhà nghiên cứu về tiếng Việt. Việc đánh vần ở lớp 1, BigSchool sẽ có bài viết sớm nhất để các phụ huynh và thầy cô tham khảo.
Source: https://noithatthachcaovn.com
Category: Nội thất văn phòng
